Nhiệt lưỡi ở trẻ là tình trạng khá phổ biến ở trẻ, đặc trưng bởi tình trạng lưỡi bé bị đỏ, sưng, đau rát và xuất hiện các vết loét. Bệnh không những khiến bé khó chịu mà còn ảnh hưởng lớn tới khả năng ăn uống, gây cản trở quá trình phát triển.
Vậy nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng nhiệt lưỡi ở bé? Làm thế nào để nhận biết các dấu hiệu cảnh báo sớm khi trẻ bị nhiệt lưỡi? và đặc biệt, cách chữa trị nhiệt lưỡi hiệu quả ngay tại nhà như thế nào? Hãy cùng Nha khoa Asia tìm hiểu ngay thông qua bài viết sau đây.
Nhiệt lưỡi là gì?
Nhiệt lưỡi là tình trạng niêm mạc vùng miệng, lưỡi của trẻ bị viêm nhiễm cấp tính, dẫn đến tổn thương và xuất hiện các vết loét đau đớn.
Cụ thể, khi bé bị nhiệt lưỡi, vùng lưỡi và mô mềm trong má, môi của bé sẽ xuất hiện các vết loét màu đỏ tươi, kích thước nhỏ, dạng hình tròn hoặc oval. Một số trường hợp, vết loét có thể có màu trắng, vàng và thường có viền đỏ bao quanh.
Ngoài các vết loét, lưỡi còn sưng đỏ, có cảm giác nóng rát và đau nhức rất khó chịu. Thậm chí khi ăn uống hay vận động lưỡi cũng gây đau đớn. Một số trẻ còn bị sốt cao, kèm theo chán ăn, biếng ăn hoặc quấy khóc, bỏ bú.
Những triệu chứng trên khiến trẻ vô cùng khó chịu. Việc ăn uống và nói năng của trẻ cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Nếu tình trạng kéo dài, sức khỏe và sự phát triển của bé cũng bị ảnh hưởng.
Vì vậy, khi thấy con xuất hiện các dấu hiệu trên, phụ huynh cần đưa trẻ đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Điều này giúp giảm thiểu tình trạng nhiễm trùng và các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.
Các dấu hiệu nhận biết trẻ bị nhiệt lưỡi
Khi trẻ bị nhiệt lưỡi, các bé thường có một số biểu hiện sau:
- Biếng ăn, chán ăn hoặc từ chối ăn uống: Do vùng miệng và lưỡi bị đau rát, viêm loét nên trẻ sẽ cảm thấy khó chịu, không muốn ăn uống. Thậm chí quá trình nhai nuốt thức ăn cũng trở nên vô cùng đau đớn.
- Quấy khóc, khó chịu: Trẻ liên tục quấy khóc và có biểu hiện khó chịu. Đặc biệt là khi bú mẹ hoặc uống sữa, trẻ có thể khóc thét vì quá đau.
- Chảy nước dãi: Do phản xạ tiết nhiều nước bọt để làm dịu vết viêm nên trẻ thường chảy khá nhiều nước dãi.
- Nướu răng sưng đỏ, chảy máu: Nướu bị viêm nhiễm, sưng đỏ. Khi chải răng hay vệ sinh miệng cũng có thể bị chảy máu nhẹ.
- Xuất hiện các đốm trắng trên lưỡi: Có kích thước 1-2mm, đây là những ổ viêm nhiễm ngày càng to dần. Sau đó ổ viêm có thể bung ra gây đau đớn.
- Sốt cao trên 38 độ C, kèm hạch cổ sưng đau: Ở một số trường hợp nặng, trẻ sẽ sốt cao kéo dài, các hạch bạch huyết ở cổ cũng sưng đau. Lúc này cần đưa trẻ đi khám ngay.
Như vậy, khi thấy con có các biểu hiện trên, phụ huynh cần đưa con đi khám bác sĩ sớm để được chẩn đoán và điều trị phù hợp. Điều này giúp ngăn chặn tình trạng bệnh tiến triển nặng hơn, cũng như hạn chế được nguy cơ biến chứng nguy hiểm.
Nguyên nhân gây nên tình trạng nhiệt lưỡi ở trẻ
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng viêm lưỡi, gây nên hiện tượng nhiệt lưỡi ở trẻ, cụ thể:
Do nhiễm trùng
Nhiễm trùng là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra tình trạng nhiệt lưỡi ở trẻ em.
Khi trẻ mắc các bệnh về đường hô hấp trên như viêm amidan, viêm họng, viêm tai giữa, viêm mũi xoang… thường do vi khuẩn liên cầu khuẩn hoặc các vi khuẩn khác gây ra.
Khi đó, vi khuẩn sẽ sinh sôi và phát triển mạnh tại vùng amidan, họng làm tổn thương niêm mạc. Sau đó, chúng có thể di căn và lây lan sang khu vực lưỡi.
Tại vùng lưỡi, các vi khuẩn gây viêm nhiễm niêm mạc, làm tổn thương lớp niêm mạc mỏng manh của lưỡi. Điều này dẫn đến hình thành các tổn thương dạng vết loét đau nhức trên bề mặt lưỡi của bé.
Các vết loét thường xuất hiện ở đầu lưỡi, 2 bên mép lưỡi và mặt dưới của lưỡi. Kích thước vết loét có thể lớn dần nếu không được điều trị kịp thời.
Bên cạnh đó, trẻ cũng có các biểu hiện sốt cao, khó chịu, biếng ăn do cơ thể phản ứng với quá trình viêm nhiễm. Một số trẻ còn bị sốt kéo dài, sụt cân do ăn uống kém.
Do dị ứng
Dị ứng thức ăn, dị ứng thuốc cũng là một nguyên nhân khá phổ biến gây ra tình trạng nhiệt lưỡi ở trẻ.
Theo các bác sĩ cho biết, khoảng 5-8% trẻ bị dị ứng với thức ăn. Các loại thức ăn, phụ gia thực phẩm hay dược phẩm thường gây dị ứng ở trẻ bao gồm:
- Hải sản: tôm, cua, mực, ngao… chiếm tỷ lệ cao nhất
- Sữa và các sản phẩm từ sữa
- Trứng
- Các gia vị như ớt, tiêu
- Bột ngọt, phẩm màu, chất bảo quản
- Thuốc kháng sinh như penicillin
Cơ chế dị ứng sẽ kích thích hệ miễn dịch sinh ra các kháng thể IgE. Khi trẻ tiếp xúc lại với chất gây dị ứng, IgE sẽ kích hoạt sản sinh các chất trung gian hóa học gây viêm.
Quá trình viêm này làm tổn thương niêm mạc miệng, lưỡi, khiến lưỡi bị sưng đỏ, đau rát và hình thành các vết loét đặc trưng của nhiệt lưỡi.
Do đó, phụ huynh cần lưu ý quan sát xem con có biểu hiện dị ứng với thức ăn hay các loại thuốc nào không. Từ đó loại bỏ chất gây dị ứng, tránh tái phơi nhiễm để không gây ra tình trạng nhiệt lưỡi cho trẻ.
Do chấn thương vật lý
Chấn thương vật lý ở vùng miệng, lưỡi cũng có thể gây ra tình trạng nhiệt lưỡi ở trẻ em.
Theo đó, khi bé bị tổn thương vật lý như:
- Bị bỏng do ăn phải đồ cay, quá nóng lên lưỡi
- Tự cắn vào lưỡi khi đang nói hoặc vận động mạnh
- Va chạm mạnh vào vùng miệng khi ngã hoặc tai nạn
- Để vật sắc nhọn đâm, cứa vào lưỡi
Thì vùng da và niêm mạc bề mặt lưỡi bị tổn thương trực tiếp. Lớp niêm mạc mỏng manh của lưỡi bị rách, hình thành các vết thương hở.
Qua các vết thương này, vi khuẩn dễ dàng xâm nhập gây nhiễm trùng và viêm nhiễm vùng lưỡi. Điều này dẫn đến hình thành các vết loét đau đớn trên bề mặt lưỡi, biểu hiện của nhiệt lưỡi.
Thiếu hụt vitamin
Theo các nghiên cứu, việc thiếu hụt vitamin B12, axit folic và một số vi chất khác sẽ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về lưỡi ở trẻ. Bởi các chất dinh dưỡng này có vai trò quan trọng:
- Nâng cao sức đề kháng và khả năng miễn dịch của cơ thể
- Hỗ trợ quá trình tái tạo tế bào và phục hồi các mô bị tổn thương
- Bảo vệ các mô niêm mạc khỏi sự tấn công của vi khuẩn gây bệnh
Do đó, khi trẻ thiếu hụt các vi chất này, lưỡi sẽ dễ bị viêm nhiễm do sức đề kháng kém, quá trình lành vết thương chậm. Lớp niêm mạc mỏng manh ở bề mặt lưỡi dễ bị tổn thương, xuất hiện các vết loét đặc trưng của bệnh nhiệt lưỡi.
Chính vì vậy, để phòng ngừa bệnh, phụ huynh cần bổ sung đầy đủ các vitamin cũng như vi chất dinh dưỡng thiết yếu cho trẻ thông qua chế độ dinh dưỡng hàng ngày. Đồng thời tăng cường các thực phẩm giàu vitamin A, C, các loại rau xanh để tăng sức đề kháng cho con.
Cách điều trị nhiệt lưỡi cho trẻ tại nhà
Khi trẻ bị nhiệt lưỡi, cha mẹ có thể áp dụng một số cách chữa trị tại nhà sau:
Dùng mật ong
Mật ong là một trong những bài thuốc dân gian được sử dụng rộng rãi để chữa nhiệt lưỡi cho trẻ em. Bởi lòng đỏ trứng, sữa ong chúa và mật ong có chứa nhiều chất dinh dưỡng quý giá như vitamin, khoáng chất, các hợp chất phenol,… có tác dụng tuyệt vời trong việc điều trị bệnh.
Cụ thể, mật ong có khả năng:
- Sát khuẩn, ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh nhờ các hợp chất phenol có hoạt tính kháng khuẩn cao.
- Làm lành vết thương nhanh chóng nhờ kích thích quá trình tạo mô hạt và phục hồi tổn thương cho niêm mạc miệng – lưỡi.
- Giảm cảm giác đau rát và khó chịu do có tính mát, làm dịu niêm mạc bị viêm.
Cách sử dụng mật ong để chữa nhiệt lưỡi cho trẻ:
- Cho trẻ uống mật ong pha loãng với nước ấm vào mỗi buổi sáng và tối.
- Dùng bông gòn thấm mật ong đắp lên vết loét lưỡi của bé 2 – 3 lần/ngày để kháng khuẩn và giảm đau.
Lưu ý: Không nên cho trẻ ăn quá nhiều mật ong cùng lúc để tránh tình trạng tiêu chảy, gây mất nước đe dọa sức khỏe.
Súc miệng bằng nước muối
Nước muối sinh lý có tác dụng kháng khuẩn và làm sạch hiệu quả, được sử dụng như một phương pháp dân gian trị nhiệt lưỡi cho trẻ. Muối sinh lý có khả năng diệt khuẩn, ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh trong khoang miệng và vết thương lưỡi. Muối còn giúp loại bỏ các mảng bám và làm sạch niêm mạc miệng – lưỡi. Đồng thời các ion Clor trong muối có tác dụng chống viêm, làm dịu vết loét, giảm cảm giác khó chịu cho bé.
Cách làm:
- Pha loãng 1⁄2 muỗng cà phê muối tinh trong 1 cốc nước ấm sạch.
- Sau đó cho bé ngậm trong miệng rồi súc nhẹ nhàng để làm sạch toàn bộ khoang miệng, đặc biệt lưu ý vùng lưỡi bị loét.
- Nên lặp lại quy trình 2-3 lần mỗi ngày để đem lại hiệu quả cao nhất.
Lưu ý tránh súc miệng quá mạnh làm trầy xước thêm lưỡi của bé.
Dùng nước ép trái cây
Nước ép từ các loại trái cây tươi giàu vitamin C như cam, quýt, đu đủ, kiwi, dâu tây… rất tốt trong việc hỗ trợ điều trị nhiệt lưỡi ở trẻ.
Theo các nghiên cứu, vitamin C có công dụng:
- Tăng cường sức đề kháng, kích thích hệ miễn dịch chống lại các tác nhân gây bệnh.
- Làm lành vết thương nhanh chóng nhờ hỗ trợ quá trình sản sinh collagen và phục hồi niêm mạc bị tổn thương.
- Chống viêm, giảm sưng đỏ và cảm giác đau rát do vitamin C có tính chống oxy hóa mạnh.
Cách dùng:
- Mẹ lựa chọn các loại trái cây chín, tươi ngon rồi rửa sạch, bỏ vỏ và xay nhuyễn.
- Sau đó cho bé uống nước ép trái cây vào mỗi buổi sáng và chiều hoặc ăn trực tiếp trái cây mỗi ngày để bồi bổ cơ thể, tăng cường miễn dịch hiệu quả.
Đắp lá trên lưỡi
Một số loại lá thiên nhiên như lá rau má, dâu ngô có nhiều công dụng tuyệt vời để điều trị tình trạng nhiệt lưỡi ở trẻ.
Theo Đông y, rau má và dâu ngô có vị chát cay, tính mát nên có tác dụng:
- Hạ nhiệt cơ thể, làm dịu lưỡi bị đỏ sưng, viêm nóng.
- Giảm tiết dịch nhờn, cầm máu và làm lành nhanh vết loét đang chảy máu.
- Sát khuẩn, chống viêm hiệu quả.
Cách làm:
- Lấy rau má/ dâu ngô tươi, rửa sạch, ngâm với nước muối pha loãng khoảng 5-10 phút.
- Sau đó vớt ra, để ráo nước rồi lấy từng lá đắp lên vết loét lưỡi của bé.
- Giữ khoảng 20 phút cho lá khô dính chặt vào lưỡi rồi lặp lại 2-3 lần/ngày để thuốc thấm sâu, phát huy công hiệu.
Chú ý không để lá quá khô dính chặt gây đau và khó cử động lưỡi cho bé.
Dùng cà chua
Cà chua là một “thần dược” để điều trị nhiều bệnh, trong đó có bệnh nhiệt lưỡi ở trẻ nhờ những tác dụng tuyệt vời sau:
- Chứa hàm lượng vitamin C phong phú, giúp tăng cường miễn dịch và khả năng chống viêm.
- Cung cấp nhiều chất chống oxy hóa giúp làm lành tổn thương niêm mạc miệng và lưỡi.
- Các axit hữu cơ có tác dụng kháng khuẩn tự nhiên, tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh.
- Giảm cảm giác khó chịu, đau rát nhờ có vị chua thanh mát.
Cách dùng:
- Mẹ lấy 2-3 quả cà chua chín, rửa sạch, bỏ cuống rồi xay nhuyễn nước.
- Sau đó vắt lấy phần nước cốt cà chua cho bé uống từ từ 1-2 lần/ngày.
Cách này vừa bổ sung dưỡng chất lại giúp chữa lành vết thương, giảm viêm nhiệt lưỡi rất hiệu quả.
Súc miệng với nước củ cải
Củ cải là một trong những nguyên liệu thiên nhiên giúp hỗ trợ điều trị nhiệt lưỡi ở trẻ nhỏ rất hiệu quả.
Theo y học cổ truyền, củ cải có vị ngọt, tính mát, được xếp vào loại rau giải nhiệt tuyệt vời. Cụ thể, nước củ cải có công dụng:
- Thanh nhiệt, giải độc, làm dịu các tổn thương nóng đỏ trên lưỡi, hỗ trợ điều trị vết loét nhanh lành.
- Giúp giảm tiết dịch nhờn, cầm máu.
- Bổ sung nhiều vitamin A, C, chất xơ, khoáng chất tốt cho sức đề kháng của trẻ.
Cách làm:
- Lấy 2-3 củ cải, rửa sạch, thái nhỏ.
- Cho vào nồi hấp chín hoặc sắc lấy nước. Để nguội bớt rồi lọc lấy phần nước trong.
- Cho bé súc miệng bằng nước củ cải 2-3 lần/ngày để giúp giảm viêm, làm lành các vết loét lưỡi nhanh chóng.
Sử dụng bột sắn dây
Bột sắn dây là một vị thuốc quý được sử dụng từ lâu đời trong Đông y để điều trị các bệnh ngoài da cũng như bệnh về đường tiêu hóa. Trong đó, bột sắn dây có tác dụng hạ sốt, mát gan, giải độc và chữa lành vết thương rất tốt.
Cơ chế tác dụng của bột sắn dây:
- Các hoạt chất trong bột sắn dây có khả năng làm se khít lỗ chân lông, giúp làm lành nhanh vết thương hở trên bề mặt lưỡi.
- Đồng thời chúng còn có tác dụng kháng khuẩn, ngăn ngừa nhiễm trùng vết loét lưỡi.
- Bột sắn còn có vị ngọt, tính mát nên giúp giảm cảm giác khó chịu, đau rát cho trẻ.
Cách dùng:
- Pha bột sắn dây với nước sôi để nguội ở nhiệt độ vừa phải.
- Cho trẻ uống 1-2 lần mỗi ngày, mỗi lần 1-2 cốc nhỏ tùy theo lứa tuổi.
Lưu ý không để lâu quá 5-6 tiếng đồng hồ vì bột sẽ bị lên men, mất tác dụng.
Dùng các loại thuốc mỡ, gel chuyên dụng cho trẻ
Ngoài các cách dân gian trên, các mẹ có thể sử dụng thêm một số loại thuốc mỡ, gel chuyên dụng để điều trị triệt để nhiệt lưỡi cho con, cụ thể:
- Thuốc mỡ Oracortia: Thuốc có chứa hợp chất vô cơ có khả năng kháng khuẩn mạnh, tiêu viêm và giúp lành vết thương nhanh chóng. Mẹ dùng bông gòn thoa 1 lớp thuốc mỏng lên bề mặt lưỡi, đặc biệt là vùng vết loét để giảm đau và kháng viêm.
- Gel chữa nhiệt lưỡi trẻ em MEDSolution: Sản phẩm có chứa Lidocain giúp gây tê, giảm đau cục bộ, giúp trẻ dễ chịu hơn khi bị nhiệt lưỡi. Đồng thời còn chứa nhiều thành phần giúp hỗ trợ điều trị nhiệt lưỡi như: chitosan, oresol, ammonium glycyrrhizinate,… Dùng theo hướng dẫn của nhà sản xuất trên bao bì.
Lưu ý chỉ nên dùng thuốc khi có chỉ định của bác sĩ.
Để điều trị hiệu quả, ngoài các cách trên, cha mẹ cũng cần:
- Cho bé uống đủ nước, ăn đủ chất để nâng cao thể trạng.
- Chăm sóc răng miệng đúng cách sạch sẽ, nhẹ nhàng để tránh làm tổn thương thêm lưỡi.
- Không cho trẻ dùng các đồ ăn quá cay, nóng, lạnh trong thời gian điều trị.
Nếu tình trạng không thuyên giảm sau 3 ngày, nên đưa con đi khám bác sĩ chuyên khoa để được điều trị triệt để.
Các biện pháp phòng bệnh nhiệt lưỡi hiệu quả cho trẻ
Nhiệt lưỡi là bệnh khá phổ biến ở trẻ, do đó các bậc phụ huynh cần lưu ý một số biện pháp sau để phòng tránh bệnh cho con:
- Cho trẻ uống đủ nước: Nước giúp giữ ẩm khoang miệng, ngăn ngừa tình trạng khô lưỡi gây kích ứng, loét lưỡi. Đồng thời giúp trẻ bổ sung đủ dịch, không bị mất nước do sốt cao.
- Cho trẻ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng để tăng cường rau xanh, hoa quả giàu vitamin C, A, nhóm B… giúp nâng cao sức đề kháng cho bé. Không nên cho trẻ ăn thức ăn quá nóng hoặc lạnh, gây kích ứng niêm mạc miệng.
- Súc miệng, đánh răng đúng cách sau khi ăn giúp loại bỏ thức ăn thừa, vi khuẩn. Phòng tránh nguy cơ mắc các bệnh về răng miệng như viêm lợi, sâu răng… dẫn đến viêm nhiễm lưỡi.
- Tránh cho trẻ tiếp xúc gần người bị bệnh truyền nhiễm.
Như vậy với một chế độ sinh hoạt và dinh dưỡng hợp lý, các mẹ có thể phòng ngừa hiệu quả nguy cơ mắc bệnh nhiệt lưỡi cho con yêu.
Kết luận
Nhiệt lưỡi ở trẻ là một vấn đề phổ biến, đặc biệt là trong giai đoạn phát triển. Quan sát và hiểu rõ nguyên nhân của hiện tượng này giúp cha mẹ và người chăm sóc có cách tiếp cận hiệu quả hơn. Sự nhiệt lưỡi thường là dấu hiệu của một số vấn đề sức khỏe nhỏ và thường tự giải quyết.
Tuy nhiên, việc theo dõi và thăm bác sĩ khi cần thiết là quan trọng để đảm bảo sự an toàn và phòng tránh các vấn đề sức khỏe nặng hơn. Việc chăm sóc và theo dõi sức khỏe của trẻ là chìa khóa để giữ cho họ phát triển khỏe mạnh và hạnh phúc.
Xem thêm: