Đắng miệng là tình trạng rất phổ biến, ước tính khoảng 25% dân số từng gặp phải. Biểu hiện là vị đắng bám trên lưỡi, vòm miệng kéo dài, gây khó chịu, ảnh hưởng đến sinh hoạt và chất lượng cuộc sống. Để xử lý triệt để đắng miệng, việc đầu tiên là tìm ra nguyên nhân gây bệnh. Sau đây là tổng hợp chi tiết các nguyên nhân và cách điều trị đắng miệng hiệu quả nhất hiện nay.
Đắng miệng là gì?
Đắng miệng là một triệu chứng khó chịu thường gặp, biểu hiện ở cảm giác vị đắng bất thường xuất hiện ở lưỡi và vòm miệng mà không có nguyên nhân rõ ràng từ thức ăn hay đồ uống. Đắng miệng có thể xảy ra đột ngột, kéo dài vài giờ hoặc nhiều ngày.
Khi đắng miệng, bệnh nhân sẽ cảm thấy các triệu chứng sau:
- Xuất hiện vị đắng nhẹ hoặc rõ rệt ở lưỡi và vòm miệng, khiến nước bọt trở nên khó chịu.
- Giảm tiết nước bọt khiến cổ họng cảm thấy khô khốc, khó nuốt.
- Bị đắng cổ họng, cổ họng bị co thắt gây cảm giác nghẹn, khó khăn khi nói.
- Giảm cảm giác ngon miệng với thức ăn, thiếu hụt dinh dưỡng nếu kéo dài.
- Mặt mày u sầu, suy nghĩ tiêu cực, mất tập trung do khó chịu.
- Mức độ có thể nhẹ tạm thời hoặc nặng và kéo dài nhiều ngày.
Nhìn chung, đây là triệu chứng khó chịu, ảnh hưởng tiêu cực đến sinh hoạt và tâm lý người bệnh. Việc xác định chính xác nguyên nhân và điều trị sớm là rất cần thiết.
Nguyên nhân gây nên tình trạng đắng miệng kéo dài
Có rất nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến đắng miệng. Dưới đây là tổng hợp chi tiết các nguyên nhân chủ yếu:
Do khô miệng
Khô miệng chiếm tới 50% các trường hợp đắng miệng, đây được xem là nguyên nhân phổ biến nhất. Do rối loạn chức năng tuyến nước bọt. Khi các tuyến này bị suy giảm hoạt động do tuổi tác, gen di truyền, stress… sẽ khiến lượng nước bọt tiết ra ít hơn. Thở bằng miệng thay vì mũi. Điều này khiến không khí trực tiếp đưa vào cổ họng, làm khô da niêm mạc.
Tình trạng khô miệng kéo dài sẽ khiến vi khuẩn dễ dàng xâm nhập và phát triển mạnh trong khoang miệng. Chúng tiết ra các chất độc hại, tạo mùi hôi và vị đắng khó chịu.
Do vệ sinh răng miệng kém
Khi vệ sinh răng miệng không sạch sẽ, đúng cách, vi khuẩn sẽ phát triển mạnh trong khoang miệng và tiết ra các chất như hydrogen sulfide gây mùi hôi. Ngoài mùi, chúng còn tiết ra các chất độc hại khác gây kích ứng niêm mạc miệng, tạo cảm giác đắng khó chịu ở lưỡi, vòm họng.
Trong quá trình mang thai
Khoảng 50-70% phụ nữ mang thai gặp phải tình trạng đắng miệng, đặc biệt là 3 tháng đầu thai kỳ. Điều này được giải thích bởi sự thay đổi nội tiết tố estrogen và progesterone khi mang thai.
Cụ thể, lượng progesterone tăng cao trong cơ thể khiến các tuyến nước bọt hoạt động mạnh hơn. Chúng sẽ tiết ra rất nhiều nước bọt, tạo môi trường lý tưởng để vi khuẩn phát triển.
Các vi khuẩn khi sinh sôi nhanh chóng sẽ tiết ra nhiều chất độc hại, kích thích lưỡi và vòm miệng, gây nên cảm giác đắng khó chịu.
Ngoài ra, sự thay đổi estrogen cũng khiến độ nhạy cảm với vị giác tăng cao hơn bình thường. Do đó dễ cảm nhận rõ hơn vị đắng do vi khuẩn gây ra.
Bệnh lý về gan
Gan đóng vai trò quan trọng đối với quá trình trao đổi chất và đào thải các chất độc hại trong cơ thể. Do đó khi gan bị tổn thương hoặc mất bình thường chức năng, rất dễ dẫn đến đắng miệng.
Lượng mật tiết ra sẽ tăng cao hơn bình thường. Mật có tính axit mạnh, khi chảy ngược vào khoang miệng sẽ gây kích ứng và đắng lưỡi, vòm họng.
Bên cạnh đó, một số bệnh lý về gan như xơ gan, ung thư gan, viêm gan virus… cũng là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến chứng bệnh này.
Do các bệnh lý đường tiêu hóa
Các bệnh về dạ dày, ruột kích thích, viêm loét đường tiêu hóa… đều khiến lượng axit dịch vị tiết ra tăng cao hơn bình thường.
Chúng dễ bị trào ngược lên thực quản và kích thích vòm họng, niêm mạc miệng, tạo cảm giác đắng đầu lưỡi.
Đặc biệt, phụ nữ mang thai rất dễ mắc các bệnh về dạ dày, tá tràng do sự thay đổi hormone. Điều này càng khiến nguy cơ đắng miệng tăng cao hơn ở nhóm đối tượng này.
Tiểu đường
Người mắc bệnh tiểu đường thường xuyên bị rối loạn lượng đường trong máu. Khi đường huyết tăng/giảm đột ngột sẽ kích thích não bộ giải phóng các chất dẫn truyền thần kinh hoạt động mạnh.
Chúng sẽ gây rối loạn xung đột thần kinh, làm thay đổi ngưỡng cảm nhận vị giác. Não bộ sẽ nhận diện nhầm tín hiệu và hiện tượng đắng miệng xuất hiện.
Suy giảm hormone sinh dục nữ estrogen
Khoảng 50% phụ nữ trên 45 tuổi bị đắng miệng do thiếu hụt estrogen. Đặc biệt tập trung ở độ tuổi tiền mãn kinh và mãn kinh.
Lý do là vì estrogen có tác dụng kích thích hoạt động của các tuyến nước bọt, giúp tăng tiết nước bọt nhằm duy trì độ ẩm khoang miệng.
Khi mức độ estrogen giảm sút, lượng nước bọt sẽ ít đi, dễ dẫn tới tình trạng khô miệng. Từ đó mà vi khuẩn phát triển mạnh và gây nên cảm giác đắng.
Tác dụng phụ của thuốc
Thuốc điều trị các bệnh như tăng huyết áp, trầm cảm, lo âu, đau khớp, Parkinson… thường có tác dụng phụ là khô miệng, khiến đầu lưỡi và vòm họng bị đắng.
Cơ chế là các loại thuốc này làm giảm tiết nước bọt, gây khô miệng hoặc viêm nhiễm niêm mạc miệng. Từ đó dẫn đến cảm giác đắng kéo dài ở lưỡi, vòm họng.
Do chấn thương, bệnh lý về não và hệ thần kinh
Các tổn thương ở vùng đầu, não bộ hay tai biến mạch máu não đều có thể gây ra đắng miệng.
Lý do là vì não bộ chứa các trung tâm vị giác điều khiển cảm giác nếm. Khi những trung tâm này bị tổn thương do chấn thương hoặc các khối u, bệnh lý thần kinh, chúng sẽ truyền nhầm tín hiệu khiến não nhận diện sai và hiện tượng đắng miệng xuất hiện.
Do điều trị ung thư
Hóa trị liệu và xạ trị là phương pháp phổ biến để điều trị bệnh ung thư. Tuy nhiên, chúng có thể gây ra tác dụng phụ là rối loạn chức năng vị giác.
Cụ thể, các tia phóng xạ hoặc hóa chất sẽ gây tổn thương tế bào vị giác và làm thay đổi ngưỡng cảm nhận vị của lưỡi. Do đó, bệnh nhân sẽ cảm nhận nhầm các tín hiệu và xuất hiện đắng miệng.
Do rối loạn tâm lý
Căng thẳng kéo dài, trầm cảm, lo âu, mất ngủ triền miên… là các nguyên nhân tâm lý chính gây ra hiện tượng này. Khi căng thẳng, não bộ sẽ tiết ra các chất dẫn truyền thần kinh (serotonin, cortisol, noradrenaline…) với nồng độ cao bất thường. Chúng sẽ gây rối loạn hệ thống vị giác và gây cảm giác đắng miệng.
Do các bệnh lý về răng miệng
Các chứng bệnh về răng miệng như sâu răng, viêm lợi, viêm nướu hoặc viêm tuyến nước bọt đều có thể góp phần gây nên đắng miệng.
Do các bệnh này gây viêm nhiễm và khó chịu trong khoang miệng. Chúng kích thích dây thần kinh gây đau đớn và làm rối loạn tín hiệu vị giác, dẫn đến cảm giác đắng hằng ngày.
Như vậy, đắng miệng có nhiều nguyên nhân khác nhau, từ sức khỏe, sinh hoạt đến tâm lý. Do đó để điều trị dứt điểm cần xác định chính xác nguyên nhân.
Miệng đắng là bệnh gì?
Đắng miệng là tình trạng rối loạn chức năng vị giác khi lưỡi và vòm miệng xuất hiện cảm giác đắng bất thường, kéo dài. Đây có thể là triệu chứng cảnh báo sớm cho nhiều vấn đề về sức khỏe như:
- Rối loạn chức năng gan, mật: Khi gan hoặc túi mật bị tổn thương, hoạt động kém làm rối loạn quá trình sản sinh, lưu thông mật. Lượng mật tự do thừa sẽ trào ngược lên thực quản, kích thích niêm mạc miệng gây đắng.
- Các bệnh lý đường tiêu hóa: Viêm loét dạ dày, đại tràng, hội chứng ruột kích thích… làm tăng tiết axit hoặc phân hủy niêm mạc. Các chất này dễ bị trào ngược gây đắng miệng.
- Các khối u ác tính: Ung thư tuyến nước bọt, amidan, thanh quản… làm thay đổi môi trường khoang miệng. Sự rối loạn này dẫn tới rối loạn vị giác và xuất hiện đắng miệng.
- Bệnh lý răng miệng: Sâu răng, viêm nha chu, viêm lợi… gây đau nhức và viêm nhiễm khoang miệng. Chúng tiết ra các chất kích ứng gây ra cảm giác đắng kéo dài.
Do đó, đắng miệng có thể là biểu hiện sớm của nhiều vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe. Khi gặp triệu chứng này, bạn cần đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Cách chữa đắng miệng hiệu quả
Sau khi xác định nguyên nhân gây bệnh, bạn cần áp dụng các biện pháp điều trị phù hợp để loại bỏ cảm giác khó chịu do đắng miệng gây ra.
Cải thiện tình trạng khô miệng
Khô miệng là nguyên nhân hàng đầu gây đắng miệng nên điều trị triệt để tình trạng này là vô cùng quan trọng. Một số biện pháp áp dụng là:
- Uống 2-3 lít nước mỗi ngày
- Giảm các chất kích thích, đồ uống có cồn
- Súc miệng bằng nước muối ấm hoặc dung dịch chuyên dụng
- Bổ sung nước bọt nhân tạo nếu cần thiết
- Tránh thở bằng miệng, ngáp quá nhiều
Những biện pháp này sẽ giúp tăng tiết và duy trì độ ẩm khoang miệng, hạn chế đắng miệng hiệu quả.
Khắc phục nguyên nhân gốc
Đây được xem là biện pháp quan trọng và hiệu quả nhất trong điều trị đắng miệng.
Bởi lẽ, nếu không khắc phục được nguyên nhân gốc thì bệnh sẽ dễ tái phát và diễn biến phức tạp hơn. Một số cách khắc phục cơ bản:
- Bổ sung estrogen nếu thiếu hụt do tuổi tác, mãn kinh
- Điều trị các bệnh lý nền như gan mật, tiểu đường, rối loạn lipid máu…
- Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng, luyện tập, nghỉ ngơi hợp lý
- Xử lý tâm lý tiêu cực như stress, trầm cảm, lo âu
Vệ sinh răng miệng sạch sẽ
Việc đảm bảo vệ sinh răng miệng sạch sẽ hàng ngày là biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả để ngăn ngừa và hạn chế tình trạng đắng miệng.
Cụ thể, bạn nên thực hiện các bước sau:
- Đánh răng đúng cách 2 lần/ngày, sử dụng bàn chải đánh răng và kem đánh răng thích hợp.
- Sử dụng chỉ nha khoa để lau sạch thức ăn và mảng bám còn dính trong kẽ răng, lợi hàng ngày.
- Đặc biệt, nên dùng nước súc miệng có chứa các thành phần kháng khuẩn như triclosan, xylitol… để tiêu diệt các vi khuẩn gây đắng miệng.
- Thăm khám định kỳ 6 tháng/lần để phát hiện sớm nhiễm trùng, bệnh lý răng miệng.
Bên cạnh đó, bạn cũng nên hạn chế việc ăn vặt và uống các loại nước ngọt, nước có ga giữa các bữa ăn để bảo vệ răng miệng.
Chế độ dinh dưỡng hợp lý
Chế độ dinh dưỡng khoa học, hợp lý đóng vai trò rất quan trọng trong việc phòng ngừa và hỗ trợ điều trị đắng miệng hiệu quả.
Cụ thể, chế độ dinh dưỡng điều trị đắng miệng nên tuân thủ các nguyên tắc:
- Bổ sung đầy đủ các nhóm chất: đường, bột, chất đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất. Cung cấp năng lượng và các vi chất thiết yếu cho cơ thể.
- Chú trọng các thực phẩm giàu vitamin B, C, chất xơ, kẽm giúp tăng cường miễn dịch khoang miệng, ngăn ngừa viêm nhiễm.
- Hạn chế đồ ngọt, đồ cay nóng, đồ uống có cồn, thuốc lá… gây kích ứng và làm tổn thương niêm mạc miệng.
- Bổ sung nước bọt nhân tạo, kẹo cao su không đường giúp tăng tiết và duy trì độ ẩm khoang miệng.
Việc tuân thủ chế độ dinh dưỡng khoa học sẽ giúp ngăn ngừa viêm nhiễm, cung cấp đầy đủ dưỡng chất cho cơ thể, góp phần điều trị đắng miệng hiệu quả.
Điều trị triệt để các bệnh lý nền
Đắng miệng thường xuất hiện như một triệu chứng của các bệnh lý khác như gan mật, tiểu đường, rối loạn nội tiết…
Do đó, việc điều trị căn nguyên các bệnh kèm theo là vô cùng cần thiết. Một số biện pháp cụ thể là:
- Điều trị bệnh gan, tăng cường chức năng gan bằng thuốc hoặc phẫu thuật nếu cần thiết
- Điều chỉnh lượng đường trong máu ổn định cho người bệnh tiểu đường
- Bổ sung estrogen cho phụ nữ mãn kinh, cân bằng các hormone khác
Thăm khám và điều trị kịp thời bệnh răng miệng
Nha sĩ sẽ thăm khám, xác định cụ thể các vấn đề về răng miệng như sâu răng, viêm lợi… đang gây ra đắng miệng.
Từ đó, họ sẽ áp dụng các biện pháp can thiệp như trám răng, nhổ răng, làm sạch niêm mạc miệng… để loại bỏ triệt để các tổn thương, vệ sinh và khử trùng khoang miệng.
Nhờ đó mà điều trị dứt điểm các nguyên nhân răng miệng gây đắng miệng.
Cân bằng tâm lý, tránh căng thẳng
Stress, căng thẳng thần kinh kéo dài là nguyên nhân phổ biến gây ra đắng miệng. Do đó, việc cân bằng tâm lý, xử lý stress là vô cùng quan trọng.
Một số biện pháp cụ thể có thể áp dụng là:
- Thực hiện các bài tập thư giãn, yoga, thiền định
- Vận động thể dục thể thao nhẹ nhàng
- Ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi ngày
- Tránh xa các nguồn căng thẳng, áp lực
- Chia sẻ tâm tư với người thân và bạn bè
- Đến gặp bác sĩ tâm lý nếu cần thiết
Các biện pháp khác
Ngoài các biện pháp điều trị chính, bạn có thể áp dụng thêm một số cách bổ trợ sau để cải thiện nhanh chóng cảm giác đắng miệng:
- Súc miệng nước muối, nước baking soda
- Ngậm kẹo cao su không đường hoặc đường phèn
- Uống sinh tố hoa quả chứa nhiều vitamin C
- Xông hơi nước thảo dược có tinh dầu bạc hà, gừng tươi…
Kết hợp nhiều biện pháp sẽ giúp đạt hiệu quả điều trị đắng miệng tốt nhất.
Miệng bị đắng nên ăn gì?
Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị đắng miệng. Dưới đây là một số nhóm thực phẩm giúp cải thiện hiệu quả triệu chứng này:
- Sữa chua ít béo, không đường là lựa chọn tốt nhất với người đắng miệng. Các loại sữa chua Hy Lạp, Iceland, Bulgaria… đặc biệt phù hợp. Hàm lượng canxi cao và men vi sinh dồi dào trong sữa chua giúp phục hồi nhanh chóng tổn thương niêm mạc miệng. Có thể sử dụng 100-200ml sữa chua/ngày để cung cấp đủ dưỡng chất và vi sinh vật có lợi.
- Các loại trái cây ngọt như cam, quýt, đu đủ, dưa hấu… rất phù hợp với người đắng miệng. Vị ngọt tự nhiên cùng hàm lượng vitamin C dồi dào có tác dụng làm dịu vị giác, tăng cường miễn dịch khoang miệng. Nên bổ sung 1-2 portion trái cây tươi mỗi ngày để thúc đẩy quá trình phục hồi nhanh chóng.
- Các loại rau xanh như rau bina, cải xoăn, cải ngọt… có hàm lượng chất xơ, canxi, vitamin K… giúp duy trì sức khỏe răng miệng, phòng ngừa viêm nhiễm hiệu quả. Nên bổ sung 2-3 portion rau xanh mỗi ngày dưới dạng salad hoặc kết hợp các món ăn.
- Các tinh chất và tinh dầu có trong một số loại trà thảo mộc như trà gừng, trà bạc hà, trà hoa cúc… có tác dụng kháng khuẩn, kháng viêm hiệu quả. Chúng giúp tiêu diệt các vi khuẩn gây hại trong khoang miệng, ngăn ngừa tình trạng viêm nhiễm và vị giác bị rối loạn. Bạn nên pha loãng trà thảo mộc với nước ấm và không được để quá nồng đặc để bảo vệ niêm mạc miệng. Khuyến khích sử dụng 2-3 cốc trà thảo mộc mỗi ngày để làm dịu vị giác và cải thiện đắng miệng.
Như vậy, bổ sung đầy đủ các nhóm thực phẩm trên chính là liệu pháp dinh dưỡng hữu hiệu để cải thiện tình trạng đắng miệng.
Bị đắng miệng kéo dài cần làm gì?
Khi bị đắng miệng kéo dài trên 2 tuần mà không cải thiện, đây có thể là dấu hiệu của vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe. Lúc này, bạn cần làm ngay những việc sau:
- Đặt lịch khám ngay với bác sĩ tai mũi họng hoặc bác sĩ chuyên khoa khác để thăm khám chi tiết.
- Thực hiện các xét nghiệm cận lâm sàng như xét nghiệm máu, nước bọt, xét nghiệm chức năng gan, thận… để tìm nguyên nhân gây bệnh.
- Tuân thủ đầy đủ phác đồ điều trị và kê đơn thuốc của bác sĩ chuyên khoa.
- Chú ý bổ sung vitamin, khoáng chất và các chất dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể.
- Giữ tinh thần thoải mái, lạc quan và tránh căng thẳng để hỗ trợ điều trị.
Nếu tình trạng vẫn không được cải thiện sau 1 tháng, bạn nên tái khám để được thăm khám và xử trí kịp thời.
Kết luận
Trên đây là những chia sẻ hữu ích về nguyên nhân, cách điều trị đắng miệng của Nha khoa Asia. Hy vọng bạn đã tìm được phương pháp phù hợp để cải thiện sức khỏe và loại bỏ cảm giác khó chịu do đắng miệng gây ra. Ngoài ra, nếu bạn đang cần tìm một nha khoa uy tín để thực hiện điều trị các vấn đề liên quan răng miệng với mức giá hợp lý. Các bạn hãy ĐỂ LẠI THÔNG TIN, Nha khoa Asia sẽ liên hệ lại với bạn trong thời gian sớm nhất. Asia hứa hẹn sẽ mang lại sự hài lòng tuyệt đối khi khách hàng đến sử dụng dịch vụ tại đây.
Xem thêm: